حلال چیست؟ همراه با بررسی انواع و کاربرد های آن

معروف ترین حلال شناخته شده در میان مردم قطعا آب است.آب که اغلب به عنوان “حلال جهانی” شناخته می شود، در واقع به دلیل ماهیت قطبی خود در حل بسیاری از مواد کاربرد دارد. با این حال، انواع مختلفی از مواد وجود دارد که معمولاً به خوبی با آب حل نمی شوند.ترکیبات آبگریز،نمک‌های نامحلول مانند کلرید نقره (AgCl)، سولفید سرب (II) (PbS) و سولفات کلسیم (CaSO4)، مولکول های آلی بزرگ،برخی از فلزات و اکسیدهای فلزی،ترکیبات معدنی مانند سیلیس (SiO2) و کربنات ها (به عنوان مثال، کربنات کلسیم، CaCO3)، در آب نامحلول هستند یا به سختی در آب حل می شوند. در نتیجه در صنایع مختلف نیاز به حلال های دیگر احساس می شود. در این مقاله قصد داریم تا با انواع حلال های شیمیایی و کاربرد های آن ها در صنایع بیشتر آشنا شویم.

پس با ما همراه باشید.

شما می توانید برای خرید هر یک از حلال های مورد نیازتان نیز با کارشناسان فروش کهن تجارت در ارتباط باشید.

انواع حلال های شیمیایی:

این مواد را می توان بر اساس معیارهای مختلفی مانند قطبیت، ترکیب شیمیایی و کاربرد به چند نوع دسته بندی کرد.

•  قطبی:

این حلال ها دارای مولکول هایی با اختلاف الکترونگاتیوی قابل توجه هستند که در نتیجه بارهای مثبت و منفی از هم جدا می شوند. حلال های قطبی در حل املاح قطبی موثر هستند. به عنوان مثال می توان به آب، الکل ها (مانند اتانول ، ایزوپروپیل الکل، متانول)، پروپیلن گلیکول ، خرید نرمال بوتانول، بوتیل گلیکول (برای خرید بوتیل گلیکول کلیک کنید)، تری اتانول آمین، دی اتانول آمین ، استون و استونیتریل اشاره کرد. در ادامه متن که توسط کهن تجارت آماده سازی شده است با این دسته از حلال ها بیشتر آشنا خواهید شد.

حلال‌های غیرقطبی:

حلال‌های غیرقطبی دارای مولکول‌هایی با الکترونگاتیوی مشابه هستند که منجر به جدایی قابل توجهی از بارها نمی‌شود. آنها در حل املاح غیرقطبی موثر هستند. به عنوان مثال می توان به هگزان،زایلن، بنزن، تولوئن و دی اتیل اتر اشاره کرد. در ادامه متن که توسط کهن تجارت آماده سازی شده است با این دسته از حلال ها بیشتر آشنا خواهید شد.

• حلال های پروتیک:

حلال های پروتیک حلال های قطبی هستند که حاوی اتم های هیدروژن هستند که قادر به تشکیل پیوند هیدروژنی با مولکول های املاح هستند. به عنوان مثال می توان به آب، الکل ها و اسیدهای کربوکسیلیک اشاره کرد.

• آپروتیک:

حلال های آپروتیک نیز حلال های قطبی هستند که فاقد اتم های هیدروژن در ساختار خود می باشند . این مواد قادر به تشکیل پیوند هیدروژنی با مولکول های املاح هستند. به عنوان مثال می توان به استون، دی متیل سولفوکسید (DMSO)، استونیتریل و تتراهیدروفوران (THF) اشاره کرد.

• هالوژنه:

این حلال ها حاوی اتم های هالوژن (مانند کلر، فلوئور، برم یا ید) هستند. به عنوان مثال می توان به کلروفرم، دی کلرومتان (متیلن کلرید) و تتراکلرید کربن اشاره کرد.

•  اکسیژن دار:

حلال های اکسیژن دار حاوی اتم های اکسیژن در مولکول های خود هستند و اغلب در کاربردهای مختلف صنعتی استفاده می شوند. به عنوان مثال می توان به اترها، کتون ها، استرها و الکل ها اشاره کرد.

• هیدروکربن ها:

این حلال ها عمدتاً از اتم های هیدروژن و کربن تشکیل شده و معمولاً غیرقطبی هستند. به عنوان مثال می توان به آلکان ها (مانند هگزان و هپتان) و هیدروکربن های معطر (مانند بنزن و تولوئن) اشاره کرد.

• حلال‌های سبز:

حلال‌های سبز جایگزین‌های سازگار با محیط‌زیست برای حلال‌های سنتی هستند که اغلب از منابع تجدیدپذیر یا با کاهش سمیت و اثرات زیست‌محیطی به دست می‌آیند. به عنوان مثال می توان به دی اکسید کربن فوق بحرانی، مایعات یونی و … اشاره کرد.

با این حال اغلب افراد حلال ها را به دو دسته کلی تر قطبی و غیر قطبی تقسیم می کنند:

تفاوت حلال قطبی و غیر قطبی چیست؟

این دو دسته از مواد شیمیایی بر اساس ساختار مولکولی و ماهیت برهمکنش با سایر مواد متفاوت هستند.

حلال‌های قطبی دارای مولکول‌هایی با نواحی بارهای مثبت و جزئی منفی هستند که دلیل آن تفاوت در الکترونگاتیوی بین اتم‌ها است. این حلال ها به خوبی با مواد قطبی تعامل دارند و می توانند املاح قطبی را حل کنند.با این حال حلال‌های غیرقطبی دارای مولکول‌هایی هستند که تفاوت قابل‌توجهی در الکترونگاتیوی ندارند، با توجه به این خاصیت در این دسته از مواد شاهد عدم جداسازی بار کلی هستیم. در نتیجه برهمکنش خوبی با مواد قطبی ندارند اما می توانند املاح غیرقطبی را حل کنند.

حلال های قطبی از طریق برهمکنش های دوقطبی-دوقطبی و پیوند هیدروژنی برهم کنش می کنند. آنها می توانند با مولکول های آب و سایر املاح قطبی پیوند هیدروژنی تشکیل دهند.با این حال حلال‌های غیرقطبی عمدتاً از طریق نیروهای پراکندگی لندن (نیروهای واندروالس)، که از نوسانات موقت در چگالی الکترون ناشی می‌شوند، برهم‌کنش می‌کنند. این حلال ها پیوند هیدروژنی تشکیل نمی دهند و برهمکنش ضعیف تری با املاح قطبی دارند. در نتیجه یکی از مهم ترین تفاوت های این مواد نیروهای پیوندی آن ها با سایر مواد شیمیایی می باشد.
انحلال پذیری:

حلال های قطبی در حل املاح قطبی مانند نمک ها، قندها و بسیاری از ترکیبات آلی که حاوی گروه های عاملی مانند گروه های هیدروکسیل (-OH) یا کربونیل (C=O) هستند، موثر هستند. اما حلال های غیرقطبی در حل املاح غیرقطبی مانند روغن ها، چربی ها، موم ها و بسیاری از ترکیبات آلی که عمدتاً از زنجیره های هیدروکربنی تشکیل شده اند، استفاده می شوند.

کاربرد های حلال های شیمیایی

حلال‌های قطبی: حلال‌های قطبی معمولاً در صنایعی مانند داروسازی، آرایشی و بهداشتی، رنگ‌ها و محصولات تمیزکننده که در آن مواد قطبی باید حل یا پراکنده شوند، استفاده می‌شوند.

حلال‌های غیرقطبی: حلال‌های غیرقطبی اغلب در واکنش‌های شیمی آلی، استخراج و فرمولاسیون هایی که مواد غیرقطبی نیاز به حل یا جداسازی دارند، استفاده می‌شوند.

برای مشاهده و اطلاع از نحوه فروش حلال های شیمیایی و مواد اولیه رنگ کلیک کنید.